Αφιέρωμα στην αγάπη: οι σχέσεις, το σύμπαν και η άνοιξη!

Οι σχέσεις, τα μπουμπούκια και το σύμπαν έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό, που γίνεται πιο αντιληπτό την Άνοιξη! Ανοίγουν σιγά-σιγά και αποκαλύπτουν τα μυστικά τους. Μοιάζουν ωστόσο και σε κάτι ακόμα. Για να τα εξερευνήσει κανείς, χρειάζεται να αφουγκρασθεί τους ρυθμούς τους και να εξοπλιστεί με αγάπη!

ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ, ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΚΑΙ Η ΑΝΟΙΞΗ!

Αστρικές αγάπες

Τα ζευγάρια σμίγουν με βάση τις ομοιότητές τους και ωριμάζουν με βάση τις διαφορές τους. Πέρα από οποιαδήποτε πλανητική συναστρία, κάθε ζευγάρι αποτελείται από τρία μέρη: Τα δύο άτομα (εσύ κι εγώ) και τη σχέση τους (εμείς). Το θετικό ζευγάρι αφήνει αρκετό χώρο για να αναπτυχθεί καθένα από αυτά τα τρία μέρη. Κάθε μέρος έχει την ίδια αξία με τα άλλα δύο.

Τα άτομα που αποτελούν ένα θετικό ζευγάρωμα ξέρουν ότι όταν ένα από αυτά τα μέρη δεν αναγνωρίζεται, καταπιέζεται ή παραγκωνίζεται, η θετική φύση της σχέσης εξαφανίζεται. Κάθε άνθρωπος για να εξελιχθεί πρέπει να μπορεί να αναπτύξει τις ιδιαίτερες πλευρές του εαυτού του, τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του. Κάθε σύντροφος που υποστηρίζει με προθυμία τον άλλον αυτόματα υποστηρίζει τον εαυτό του.

Σε μια σχέση, ο καθένας σέβεται τον άλλον, είναι αυτόνομος και μοναδικός. Η πλευρά «εμείς», προβάλλει στις συνδιαλλαγές μεταξύ των συντρόφων. Τα ζευγάρια, για παράδειγμα, αναγκάζονται να παίρνουν αποφάσεις για πράγματα που κάνουν τώρα μαζί, ενώ πρώτα τα χειριζόταν ο καθένας μόνος του, όπως είναι τα οικονομικά, το φαγητό, η διασκέδαση. Βιώνουν τη χαρά και συχνά την πάλη για να βρίσκονται μαζί, να αποφασίζουν και να λειτουργούν σαν μέλη της ίδιας ομάδας.

Τι είναι αυτό που το λένε αγάπη

Κάθε σχέση έχει τη δική της ζωή. Η φύση της επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την αυτοεκτίμηση που νιώθει το κάθε μέλος για τον εαυτό του και από τον τρόπο της επικοινωνίας μεταξύ τους.

Η αγάπη, ιδιαίτερα η ερωτική, ανταμείβει και γεμίζει τον άνθρωπο περισσότερο από κάθε άλλο συναίσθημα. Η ανθρώπινη ψυχή όταν δεν αγαπάει και δεν αγαπιέται μαραζώνει και πεθαίνει. Η αγάπη ωστόσο, δεν μπορεί να ανταποκριθεί σε όλες τις απαιτήσεις της ζωής . Διάνοια, επίγνωση και ικανότητα παίζουν επίσης ζωτικούς ρόλους.

 Η αυτοεκτίμησή μας σχετίζεται άμεσα με την πεποίθησή μας για το τι είναι μια εμπειρία αγάπης και με τις προσδοκίες μας από αυτήν. Όσο μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση αισθανόμαστε, τόσο λιγότερο εξαρτόμαστε από την ανάγκη να μας αποδεικνύει συνεχώς ο σύντροφός μας το πόσο πολύ μας «λογαριάζει». Αντίθετα, όσο λιγότερο εκτιμάμε τον εαυτό μας, τόσο περισσότερο εξαρτόμαστε από τις συνεχείς διαβεβαιώσεις του άλλου, που οδηγούν σε λανθασμένα συμπεράσματα για το τι μπορεί να σημαίνει αληθινή αγάπη.

Ένας ορισμός της αγάπης θα μπορούσε να ήταν ο εξής « Δεν σου βάζω περιορισμούς, ούτε δέχομαι να μου βάλεις εσύ». Ο Καλίλ Γκιμπράν στο έργο του «ο προφήτης» γράφει για την αγάπη και για το γάμο:

« Αφήστε να υπάρχουν κενά στην ένωσή σας, αφήστε τους ανέμους των ουρανών να χορεύουν ανάμεσά σας. Αγαπάτε ο ένας τον άλλο, αλλά μη φτιάχνετε δεσμά αγάπης. Αφήστε την καλύτερα να γίνει μια κινούμενη θάλασσα ανάμεσα στις ακτές των ψυχών σας… Τραγουδάτε και χορεύετε μαζί και να χαίρεστε, αλλά αφήνετε τον καθένα σας να μένει μόνος… Ακριβώς όπως οι χορδές του λαγούτου είναι μόνες, ενώ ταυτόχρονα παίζουν τον ίδιο σκοπό… Και να στέκεστε μαζί, αλλά όχι πολύ κοντά ο ένας στον άλλον, γιατί οι κολόνες του ναού στέκονται σε απόσταση και η βελανιδιά με το κυπαρίσσι δεν φυτρώνουν το ένα στη σκιά του άλλου».

Σε μια σχέση η αγάπη μπορεί να ανθίσει πραγματικά, μόνο όταν υπάρχει χώρος και για τα τρία μέρη (εγώ, εσύ, εμείς), και κανένα μέρος δεν κυριαρχεί. Η αγάπη είναι συναίσθημα. Δεν ρυθμίζεται με νόμους. Ένα από τα βασικά προβλήματα της κοινωνίας μας είναι ότι βασίζει τη σχέση σχεδόν αποκλειστικά επάνω στην αγάπη και έπειτα προβάλλει απαιτήσεις, που μόνη της η αγάπη δεν μπορεί να ικανοποιήσει:

«Αν μ’ αγαπάς, δεν θα κάνεις τίποτα χωρίς εμένα»

«Αν μ’ αγαπάς, θα κάνεις αυτό που σου λέω»

«Αν μ’ αγαπάς, θα μου δώσεις ό,τι θέλω».

Κάπως έτσι η αγάπη μετατρέπεται σε εκβιασμό. Αφού τελικά:

«Αισθάνομαι πως δεν αξίζω πολλά πράγματα… Εφόσον η σχέση μας βασίζεται μόνο στην αγάπη, εξαρτώμαι από τα κομπλιμέντα σου, τις περιποιήσεις σου, τα λεφτά σου για να αισθάνομαι καλά. Αν αιώνια δεν μου δείχνεις ότι ζεις για μένα, τότε αισθάνομαι ένα τίποτα».

Αυτή η τακτική, φυσικά στραγγαλίζει την αγάπη και τη σχέση.

Ένας άλλος κίνδυνος είναι η εφαρμογή της τακτικής της «κρυστάλλινης σφαίρας». Σύμφωνα με αυτή, όταν κάποιος σε αγαπάει ή τον αγαπάς, να πιστεύεις ότι πρέπει να μαντεύεις τι χρειάζεται, τι επιθυμεί, αισθάνεται και σκέφτεται ο άλλος, και να ενεργείς ανάλογα.. Το αντίθετο ισοδυναμεί με το να μην αγαπάς και να μην αγαπιέσαι. Στην πραγματικότητα η αγάπη μας, όσο μεγάλη και να είναι δεν μπορεί καθόλου να μας πληροφορήσει «αν σου αρέσει το κρέας και πώς προτιμάς να το μαγειρεύω»!

Ένας άλλος μύθος, που φθείρει και καταστρέφει την αγάπη, είναι η πεποίθηση πως αγάπη σημαίνει ότι εγώ και εσύ είμαστε ίδιοι:

«Θα πρέπει πάντα να σκέφτεσαι και να ενεργείς όπως κι εγώ, αλλιώς δεν με αγαπάς».

Με αυτή την προϋπόθεση οποιαδήποτε διαφοροποίηση μπορεί να θεωρηθεί επικίνδυνη.

Σ’ αγαπώ - μ’ αγαπάς

Πρέπει να θυμόμαστε πάντα ότι δεν υπάρχουν ίδια άτομα. Ο καθένας είναι μοναδικός. Δύο άνθρωποι ενδιαφέρονται κατ’ αρχήν ο ένας για τον άλλο επειδή έχουν κοινά στοιχεία, αλλά το ενδιαφέρον παραμένει αμείωτο με τα χρόνια ακριβώς επειδή έχουν τη δυνατότητα να χαίρονται τις διαφορές τους.

Πολλοί έχουν διδαχθεί να φοβούνται τις διαφορές, γιατί τις θεωρούν απαρχή καυγάδων. «Ο καυγάς σημαίνει θυμό, ο θυμός σημαίνει θάνατο. Άρα για να ζήσεις πρέπει να αποφεύγεις τις διαφορές» Όμως ένας καλός, υγιής καυγάς δεν σημαίνει θάνατο. Μπορεί να φέρει οικειότητα και εμπιστοσύνη.

Τονίζω το «υγιής» γιατί συνήθως στους καυγάδες οι άνθρωποι κατηγορούν, επικρίνουν και βγάζουν σκάρτο το σύντροφό τους. Έχουν την τάση να φωνάζουν και να εκφράζουν πολύ θυμό. Στόχος τους είναι κατά βάθος να φοβίσουν το σύντροφό τους και να τον υποχρεώσουν να τους αγαπήσει και να τους στηρίξει. Όταν ο άλλος υποχωρεί, υποθέτουν ότι έχουν κερδίσει τη μάχη. Στην πραγματικότητα όμως, εκείνοι είναι οι χαμένοι. Ο εκφοβισμός πάντα κλονίζει την εμπιστοσύνη σε μια σχέση. Το να πετυχαίνεις αυτό που θέλεις με «τσαμπουκά» βγάζοντας πάντα σκάρτους τους άλλους, είναι ένας σίγουρος τρόπος για να αποτύχεις.

Μια άλλη μορφή καυγά, είναι ο «ψυχρός πόλεμος», όπου κάποιος για να αποφύγει την αντιπαράθεση κλείνεται στο «κάστρο του» και αρνείται να μιλήσει, με αποτέλεσμα να μη λύνεται κανένα πρόβλημα. Αυτή η παθητική-ενεργητική συμπεριφορά διαφέρει πολύ από την τακτική του «διαλείμματος», που επιτρέπει σε κάποιον να απομονωθεί για λίγο για να ηρεμήσει και τη συνέχεια να επιστρέψει «δριμύτερος».

Ο «ψυχρός πόλεμος» μπορεί να ανήκει στο παρελθόν για την Αμερική και τη Ρωσία, αποτελεί ωστόσο αγαπημένη τακτική για πολλά ζευγάρια. Βασικός άξονας είναι ότι δεν πληγώνει ο ένας τον άλλον άμεσα ή με καυγάδες, αλλά στερεί την αγάπη του. Το βραχυπρόθεσμο κέρδος είναι η ειρήνη και η «αρμονία», μακροπρόθεσμα ωστόσο οι δύο σύντροφοι χάνουν την επαφή τους και η αγάπη σβήνει. Συνήθως, τέτοια ζευγάρια χρησιμοποιούν την υπερβολική δουλειά, το υπερβολικό φαγητό και άλλους υπέρ-βολικούς τρόπους για να ναρκώσουν τα άλυτα συναισθήματά τους.

Κάποια άλλα άτομα, προκειμένου να αποφύγουν τη σύγκρουση, προσποιούνται ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, ή συμβιβάζονται άνευ όρων. Συνήθως δέχονται τις κατηγορίες και αναλαμβάνουν την ευθύνη για οτιδήποτε ενοχλεί τον σύντροφό τους. Βραχυπρόθεσμα, δημιουργούν μια σχέση που δείχνει ότι είναι γεμάτη αγάπη και υποστήριξη, αλλά στο τέλος χάνουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Άνδρες και γυναίκες πάντως στο τέλος οργίζονται, επειδή αναγκάστηκαν να παραιτηθούν από τον εαυτό τους στο όνομα της αγάπης . Οποιαδήποτε μορφή απόρριψης είναι πολύ οδυνηρή γι’ αυτούς, αφού έχουν οι ίδιοι απορρίψει το «είναι» τους.

Η σωστή τακτική είναι να εντοπίσουμε τα σημεία της διαφωνίας και να κάνουμε ένα διάλειμμα . Δίνουμε στον εαυτό μας χρόνο για να ηρεμήσει, και στη συνέχεια προσπαθούμε να ξανασυζητήσουμε, χωρίς χτυπήματα «κάτω από τη ζώνη».

• Πώς επηρεάζουν τις σχέσεις οι γονείς

Η σχέση που θα δημιουργήσει ένα ενήλικο άτομο καθορίζεται σε μέγιστο σταθμό από τον τρόπο που έχει μεγαλώσει (ή προγραμματιστεί) μέσα στην οικογένειά του. Για παράδειγμα, ένα άτομο που έχει προγραμματισθεί να ζει οργισμένο, επιλέγει για σύζυγο κάποιον που έχει προγραμματισθεί να ζει σε κατάθλιψη.

Ένας γιος που έχει μεγαλώσει σε μια οικογένεια όπου ο πατέρας κακοποιεί με διάφορους τρόπους την μητέρα, θα επιλέξει για σύζυγο μια γυναίκα που θα την υποτιμά. Μπορεί να μη την κακοποιεί σωματικά, σίγουρα όμως θα την κακοποιεί λεκτικά.

Τα παιδιά δεν προγραμματίζονται από τα λόγια των γονιών τους, αλλά από τον τρόπο που εκείνοι συμπεριφέρονται μεταξύ τους και από τα βουβά μηνύματα που τους δίνουν.

Έχει σημασία να καταλάβουμε το πώς προγραμματιζόμαστε και τον τρόπο που διαβιβάζονται τα μηνύματα. Αν το συνειδητοποιήσουμε, μπορούμε να αλλάξουμε τον προγραμματισμό μας. Δεν γεννιόμαστε οργισμένοι, θλιμμένοι, φοβισμένοι, μνησίκακοι ή αυτοκαταστροφικοί. Δεν έχει σημασία επίσης να κατηγορούμε τους γονείς μας. Σημασία έχει να αλλάξουμε εμείς και να γίνουμε ευτυχισμένοι, χαρούμενοι και δημιουργικοί, έτσι ώστε να μεταβιβάσουμε στα παιδιά μας μηνύματα ευτυχίας.

• Οι τρεις βασικοί ρόλοι του έργου

Διάφορες μορφές υποταγής και κυριαρχίας χαρακτηρίζουν το πρότυπο του ζευγαριού, με το οποίο οι περισσότεροι από εμάς μεγαλώσαμε.

Ο ψυχίατρος Στήβ Κάρπμαν μιλάει για τρεις βασικούς ρόλους: Του βασανιστή, του θύματος και του προστάτη. Ο βασανιστής είναι θύμα σε ψυχολογικό επίπεδο. Έχει ανάγκη από αγάπη και αναγνώριση και κάνει ό,τι θεωρεί (και όχι ό,τι πραγματικά είναι) καλύτερο για το άλλο άτομο. Αισθάνεται παραγκωνισμένος και νιώθει ότι εισπράττει μίσος και αρνητική αντιμετώπιση.

Θύματα είναι και οι προστάτες. Όταν ο προστάτης φροντίζει για τις ανάγκες όλων των άλλων, αυτό-τιμωρείται αφού δεν κάνει τίποτε για τις δικές του ανάγκες. Κάνει ωστόσο για τους άλλους πράγματα που θα μπορούσαν να κάνουν μόνοι τους, με αποτέλεσμα να μη τους βοηθά στην πραγματική εξέλιξή τους. Νιώθει μάρτυρας, αγανακτεί και βυθίζεται στη θλίψη, όταν δεν προστατεύει κανέναν ή κανείς δεν τον χρειάζεται. Αισθάνεται ότι δεν τον αγαπούν, ότι τον υποτιμούν και νιώθει ότι αμείβεται με μνησικακία. Στην περίπτωση του προστάτη τέλος, πρέπει το άλλο άτομο να υποφέρει για να νιώθει εκείνος καλά.

Ο ρόλος του θύματος είναι εκείνος του μειονεκτικού παιδιού. Η ηλικία φυσικά δεν έχει καμία σχέση με τον ρόλο που παίζουμε. Το θύμα όταν καταφέρει να εξασφαλίσει τον προστάτη του, τον συντρίβει με την ματαίωση της προστασίας του ή με την εκ των υστέρων εξουδετέρωσή της, με αποτέλεσμα τη δημιουργία έντονων προβλημάτων. Δείχνει με τον τρόπο του στον προστάτη ότι εκείνος φταίει για όλα, και οτιδήποτε και αν του προσφέρει δεν θα είναι ποτέ αρκετό.

• Στην αναζήτηση της ευτυχίας

Το ευτυχισμένο ζευγάρι έχει φίλους, κοινωνική ζωή, κοινά ενδιαφέροντα και τα μέλη του νοιάζονται πραγματικά ο ένας για τον άλλον. Σε μια καλή σχέση, όταν ο ένας αρρωσταίνει ή μελαγχολεί, ο άλλος του προσφέρει υποστήριξη με την προϋπόθεση ότι ο ταλαιπωρημένος την επιθυμεί.

Στις σχέσεις που βασίζονται στην ίση αξία, γίνεται διάκριση ανάμεσα σε μια πλευρά του ατόμου και στο ίδιο το άτομο, ενώ δεν προσδιορίζεται ο άνθρωπος από κάποια ιδιότητά του.

Μπορεί να είναι κοντός, ψηλός, πλούσιος ή φτωχός, όμως αυτό όμως δεν μειώνει την αξία του σαν άνθρωπο, ούτε τις δυνάμεις και τις δυνατότητές του.

Η ισότητα βασίζεται κυρίως στο να δίνει κανείς αξία τον εαυτό του και να είναι πραγματικά υπεύθυνος.

Απαραίτητες προϋποθέσεις για μια αρμονική σχέση είναι:

Κάθε άτομο να στέκεται γερά στα πόδια του και να είναι αυτόνομο.

Κάθε μέλος να είναι ειλικρινές και να μπορεί να ζητήσει αυτό που θέλει.

Ο καθένας να αναγνωρίζει και να αναλαμβάνει τις ευθύνες των πράξεών του.

• Κάθε άτομο να κρατάει τις υποσχέσεις του.

Ο καθένας να υποστηρίζει τα όνειρα του άλλου όσο μπορεί. Οι σύντροφοι συνεργάζονται, δεν ανταγωνίζονται.

«Σ’ αγαπώ τόσο όσο σου επιτρέπω να λειτουργείς στο δικό μου χώρο με τον δικό σου τρόπο και σε διευκολύνω γι’ αυτό.

Μ’ αγαπάς τόσο όσο μου επιτρέπεις να λειτουργώ στο δικό σου χώρο με τον δικό μου τρόπο και με διευκολύνεις γι’ αυτό.»